Wat is de wet DBA in het kort?
De Wet DBA bepaalt of je als zzp’er écht zelfstandig werkt of eigenlijk in loondienst bent. De wet is bedoeld om schijnzelfstandigheid te voorkomen.
Werk je bijvoorbeeld onder toezicht, met vaste uren en zonder eigen zeggenschap? Dan ziet de Belastingdienst je mogelijk niet als ondernemer.
Voor zzp’ers in de zorg is dit extra belangrijk, omdat ze vaak in een loondienst-achtige situatie werken. De Belastingdienst gaat hier vanaf 2025 strenger op controleren.
Maar: werk je écht zelfstandig? Bepaal je je eigen tarief, heb je meerdere opdrachtgevers en werk je zonder gezag? Dan zit je goed. Zorg wél dat je dit kunt aantonen.
Wet DBA zzp'ers in de zorg
Wat betekent de Wet DBA voor jou als zzp’er in de zorg?
De Wet DBA betekent dat je goed moet opletten hoe je werkt. Werk je te veel zoals een werknemer, bijvoorbeeld met vaste diensten, onder leiding van een teamleider, of via een rooster van de zorginstelling, dan loop je risico. De Belastingdienst kan dan zeggen: “Jij bent eigenlijk geen echte zzp’er.” Schijnzelfstandigheid is dan op jou van toepassing.
In de zorg komt dit vaak voor, omdat je meestal op locatie werkt, samen met anderen, en in een vast ritme. Juist daarom loopt de zorgsector extra risico op controle door de Belastingdienst.
Voldoe jij aan de nieuwe Wet DBA 2025?
Twijfel je of jouw manier van werken als zzp’er nog voldoet aan de nieuwe regels van de Wet DBA? Dan is het slim om dit tijdig te checken. De Rijksoverheid heeft hiervoor een praktische online keuzehulp ontwikkeld.
In slechts tien korte vragen ontdek je of jouw werksituatie past bij een echte zzp-opdracht, of dat het meer lijkt op een dienstverband. De vragen gaan onder andere over:
- je werkzaamheden in de praktijk,
- hoe je wordt aangestuurd,
- en hoe je wordt betaald (vergoeding vs. loon).
Op basis van jouw antwoorden krijg je direct inzicht in hoe de Belastingdienst jouw arbeidsrelatie waarschijnlijk zal beoordelen.
Is de Wet-DBA definitief?
Ja, de Wet DBA is definitief. Sinds 1 januari 2025 handhaaft de Belastingdienst actief op arbeidsrelaties die mogelijk niet voldoen aan de regels. Wordt er schijnzelfstandigheid vastgesteld? Dan kan de Belastingdienst direct loonheffingen naheffen bij de opdrachtgever.
Wat betekent dit concreet?
- Geen waarschuwing vooraf
De periode van ‘voorlichting en aanwijzingen’ is voorbij. Bij twijfel wordt geen aanwijzing meer gegeven: de Belastingdienst kan direct optreden.
- Wel naheffingen, geen boetes (nog niet)
In 2025 worden nog geen boetes opgelegd. Wel kan de Belastingdienst loonheffingen terugvorderen bij de opdrachtgever als er sprake is van schijnzelfstandigheid.
- Naheffing met terugwerkende kracht
De Belastingdienst mag naheffen met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2025.
- Uitzonderingen: tot 5 jaar terug
Is er sprake van opzettelijk misbruik maken van de regels of is een eerdere aanwijzing genegeerd? Dan kan de Belastingdienst tot 5 jaar terug naheffen.
Zzp’ers in de zorg werken vaak binnen een zorginstelling en kunnen daardoor onbedoeld in een ‘loondienstachtige’ situatie belanden. De Belastingdienst kijkt juist in de zorg extra scherp naar dit soort samenwerkingen. Zorg daarom dat je werkrelatie écht zelfstandig is en dat je dit ook kunt onderbouwen met goede afspraken, een juiste modelovereenkomst en duidelijke werkwijze.
Hoe werkt een modelovereenkomst onder de Wet DBA voor zzp’ers?
Onder de Wet DBA stelt de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomsten beschikbaar. Deze zijn bedoeld om zowel opdrachtgevers als zzp’ers duidelijkheid te geven over de aard van hun arbeidsrelatie en de bijbehorende fiscale verplichtingen.
Houden beide partijen zich aan de afspraken in zo’n modelovereenkomst? Dan wordt de samenwerking in principe niet als dienstverband beschouwd. Dit betekent dat er geen loonheffingen hoeven te worden ingehouden of afgedragen.
Bij Interchange maken we gebruik van deze goedgekeurde DBA-modelovereenkomsten. Als zzp’er sluit je een bemiddelingsovereenkomst met Interchange én een opdrachtovereenkomst met de zorginstelling waar je aan de slag gaat. In die opdrachtovereenkomst verklaren zowel jij als de opdrachtgever dat er geen sprake is van een dienstverband.
Deze constructie zorgt voor duidelijkheid en voorkomt misverstanden over de arbeidsrelatie, mits de afspraken ook in de praktijk worden nageleefd.
Modelovereenkomst onder de Wet DBA
Wanneer voldoe je als zzp’er aan de regels van de Wet DBA?
Volgens de Belastingdienst ben je zelfstandig ondernemer als aan de volgende voorwaarden is voldaan:
- Geen gezagsverhouding
Je voert je werk uit op jouw manier, zonder inhoudelijke aansturing door de opdrachtgever. - Onafhankelijkheid en ondernemersrisico
Je werkt voor eigen rekening en risico en hebt idealiter meerdere opdrachtgevers per jaar. - Vrijheid van vervanging
Je mag je laten vervangen door een ander, zonder dat je opdrachtgever daar expliciet toestemming voor moet geven. - Geen loonbetaling
Je ontvangt geen loon, maar factureert zelfstandig voor je diensten.
Belangrijk: Leg deze afspraken altijd duidelijk vast in een schriftelijke overeenkomst. Alleen mondelinge afspraken bieden onvoldoende bescherming bij controle door de Belastingdienst.
Wet DBA: wat moet je als zzp’er in de zorg goed regelen?
- Werk voor meerdere opdrachtgevers per jaar
- Beschrijf helder hoe je werkt en wat opdrachtgevers van je mogen verwachten
- Regel zelf je facturatie, niet via de opdrachtgever
Wat verandert er met de komst van de Wet VBAR ten opzichte van de Wet DBA?
De Wet VBAR (Wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden) wordt gezien als de opvolger van de Wet DBA. Dit wetsvoorstel is bedoeld om beter te kunnen handhaven op schijnzelfstandigheid.
De huidige Wet DBA is sinds 2016 van kracht, maar blijkt in de praktijk lastig toepasbaar. Vanaf 2025 gaat de Belastingdienst strenger handhaven op deze wet. Omdat er nog veel onduidelijkheid bestaat over de beoordeling van arbeidsrelaties, is het wetsvoorstel VBAR ontwikkeld.
De Wet VBAR moet meer duidelijkheid geven over wanneer sprake is van een dienstverband. De focus ligt op het aantonen van werknemerschap, zodat de Belastingdienst eenvoudiger kan handhaven.
Op dit moment is de wet nog in ontwikkeling. Minister Van Gennip (voorheen Van Hijum) van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wilde het voorstel in 2024 indienen bij de Tweede Kamer. Door een kritisch advies van de Raad van State is dat uitgesteld. De invoering staat nu gepland voor op z’n vroegst in 2026.
👉 Meer weten? Lees hier het volledige artikel over de Wet VBAR.
Wet VBAR als opvolger van de Wet DBA
Kan ik met ingang van de Wet DBA in een BV of Maatschap blijven werken op zzp-basis?
We horen om ons heen verschillende geluiden van zzp’ers die overwegen om via een maatschap of BV te gaan werken, in de hoop zo buiten de Wet DBA te vallen Of dit een geschikt alternatief is, hangt sterk af van de aard van het werk en hoe de opdracht concreet wordt ingevuld.
Wat wél duidelijk is, is dat de Belastingdienst ook in dit geval kijkt naar jouw inzet als zzp’er binnen de opdracht. Op basis van wat we nu zien, is de kans groot dat de Belastingdienst ook bij een maatschap tot de conclusie komt dat sprake is van een werkgever-werknemer werkrelatie. Tegelijkertijd is er over dit specifieke scenario nog geen gerechtelijke uitspraak gedaan. De maatschap lijkt op dit moment dan ook geen oplossing te zijn, en brengt net als zelfstandig blijven werken de nodige risico’s met zich mee.
We merken bovendien dat steeds meer opdrachtgevers aangeven in 2025 uitsluitend nog met gedetacheerden te willen werken of daar op korte termijn naartoe te bewegen. Dit doen zij om risico’s vanuit de handhaving van de Wet DBA te beperken of helemaal te voorkomen.
Hoe weet ik welke instellingen niet meer met zzp’ers willen werken?
Je kunt bij onze consultants navragen welke zorginstellingen op dit moment geen zzp’ers meer inzetten. Houd er echter rekening mee dat dit beleid per zorginstelling snel kan veranderen en dat de situatie vaak in beweging is. Om die reden kunnen wij je helaas niet in alle gevallen een definitief antwoord geven.
Het is daarnaast belangrijk dat je jouw keuze om als zzp’er te blijven werken niet alleen laat afhangen van wat een zorginstelling toestaat. Als zelfstandige ben je zélf verantwoordelijk voor het naleven van de geldende wet- en regelgeving. Ons advies is dan ook om risico’s zoveel mogelijk te vermijden. Twijfel je of jouw werksituatie risico’s met zich meebrengt? Doe dan hier de check bij Rijksoverheid en krijg direct meer inzicht.
Toch nog vragen, neem contact met ons op. We staan klaar voor al jouw vragen.
