Zelfcompassie

17 maart, 2023

Door Maaike Hoogewoning

Zorgen, zorgen en nog eens zorgen, maar dan alleen én vooral voor anderen. Dat is vaak wat veel zorgmedewerkers doen. Ze willen graag anderen mensen helpen, dat is onze drijfveer, passie en ons doel. Die zorg attitude zit in ons bloed en daar is op zich niks mis mee. Maar voor onszelf zorgen wordt meestal niet als een prioriteit gezien maar als een luxe en wordt vaak pas alleen gedaan wanneer er ‘niets‘ meer te doen is of pas alleen wanneer je vakantie hebt om je batterij op te laden. Onze mobiele telefoon laden we netjes iedere avond weer op maar aan zelfontspanning werken we niet dagelijks. gedurende haar 15 jaar werken.

Vooral ook in de zorg is tijd en personeel een groot probleem tegenwoordig. Er is te weinig tijd voor wat er moet gebeuren. Er is geen tijd om rustig adem te halen. Het is druk en de werkdruk is groot. Voor jezelf zorgen tijdens je werk is ook vaak uit den boze, sommige collega`s gunnen zichzelf geen pauze, want de volgende patiënt komt er al aan, we moeten wel het programma afkrijgen, er zijn zieken en spoedjes, kortom genoeg redenen maar je hebt nog steeds recht op pauze. Sommigen gaan dan eerder weg om de gemiste pauze te compenseren, wat heel lekker voelt maar je laadt er niet van op. We vergeten dat we zelf een lichaam en geest hebben dat ook zorg en liefde nodig heeft en niet alleen onze patiënt. Want daar weten we het feilloos voor te regelen door te handelen en te doen wat er moet gebeuren.

Maar na een dag werken hebben we wel tijd voor onszelf, toch? Of gaat dan de dag nog verder; boodschappen doen, kinderen ophalen, eten koken, naar de sportles met de kinderen, administratie regelen, misschien ook zelf wel mantelzorgen etc. Kortom als je werk ziet dan heb je het ook. De dag is weer voorbij gevlogen en dan gaan we naar bed want we zijn moe, morgen doen we weer een poging om tijd voor ons zelf te maken en bijvoorbeeld een boek te lezen. Maar alleen als er tijd voor is, want het is geen prioriteit maar een luxe. En zo plegen we langzaam roofbouw op ons lichaam en raken sommige collega`s opgebrand.

Ontvang gratis het e-book ‘ZZP’er in de zorg worden'

Download E-book

Eigenlijk zou zelfzorg in iedere functieomschrijving mogen staan. Want als personeel, maar vooral ook werkgevers, doordrongen zijn van het belang van zelfzorg kunnen ze langer hun werk goed blijven doen. Uiteindelijk is het net als in het vliegtuig, daar moet je eerst bij jezelf je zuurstof masker opdoen voordat je dat bij anderen mag doen. Of bij het verlenen van 1e hulp, het 1e punt waar je op moet letten is, is de omgeving wel veilig? Je kan pas goed voor anderen zorgen als je eerst goed voor jezelf zorgt. Ik geloof daar wel in.

Wat ik soms om me heen zie gebeuren is dat collega`s denken dat ze het beter nog maar even vol kunnen houden, want “als ik me ziek meld moet de rest harder werken”. Als er wordt gevraagd een extra dienst over te nemen i.v.m. ziekte voelen mensen zich verplicht en al helemaal wanneer ze die avond geen plannen hadden. “Ik had toch niks gepland…” Uiteraard zijn er ook collega`s die wel goed of in ieder geval beter voor zichzelf zorgen. Die moeten dan net even naar het toilet wanneer er een bel van een patiënt gaat of reageren pas laat in de app groep omdat er toch altijd wel dezelfde zijn die snel reageren op een over te nemen dienst. Ik moet zeggen dat ik na mijn burn-out ook wel heb geleerd om meer voor mezelf te kiezen. Het bedrijf draait zonder mij ook echt wel door, linksom of rechtsom. Dus waarom zou ik me altijd voor 200% inzetten als de normale 100% ook genoeg is

Neem jij de tijd om verse groenten te snijden of pak jij snel een kant en klaar pakket of een magnetronmaaltijd mee naar het werk? Neem jij de tijd om te sporten, of ben je te moe en heb je geen zin? Durf jij een avond niets te doen, omdat er nog teveel moet gebeuren? Gun jij jezelf de tijd om na te denken over wat je zelf wilt, wat bij je past, waar jij blij van wordt, of word jij geleefd door je agenda? Het is net als bij topsport waar je supercompensatie nodig hebt om zelf weer beter te kunnen presteren.

Ik denk dat tijd relatief is, en vaak een kwestie van prioriteiten stellen… Misschien is het ook een kwestie van niet weten hoe het moet. Omdat jij het nooit hebt geleerd of gedaan. Natuurlijk weet je wel hoe het moet, dat is namelijk hetgeen je aan anderen vertelt en waar je hen mee helpt. Maar zelf toepassen? Dat is wat anders. Je staat er niet bij stil. Je hebt zo lang roofbouw gepleegd dat je de signalen van je lijf gewoon niet meer opmerkt. Je voelsprieten zijn niet getraind wat dat betreft. Wat voel ik? Geen idee. Wie ben ik? Gewoon, zou het niet weten. Wat wil ik? Ik doe gewoon wat er gedaan moet worden. Wat heb ik nodig? Wat een vraag. Ik weet vooral wat een ander nodig heeft.

Maar essentiële dingen als grenzen eerst aanvoelen, om ze überhaupt te kunnen aangeven en voor jezelf opkomen hebben dus meer aandacht nodig. Zorgen voor jezelf is ook niet altijd leuk en gaat niet vanzelf. Het kost soms ook moeite en inspanning. Daar heb je geen zin in want je wilt juist rust. Maar je kiest er zelf uiteindelijk voor om wel te gaan sporten of rustig een boek te lezen. Het lukt mij met een fulltime baan en kinderen om vrijwel dagelijks te sporten en zo te ontspannen, door te plannen en keuzes te maken. Te zorgen voor mezelf.